Tuyên truyền phòng chống tảo hôn

Thứ hai - 15/12/2025 20:52

          Vùng Tây Bắc Tổ quốc, với Điện Biên là một điểm nhấn, là nơi lưu giữ những giá trị văn hóa truyền thống đặc sắc của các dân tộc thiểu số. Tuy nhiên, cùng với đó là những thách thức lớn về mặt xã hội, trong đó nổi cộm là vấn nạn tảo hôn và hôn nhân cận huyết. Những hủ tục này không chỉ xâm phạm quyền cơ bản của trẻ em mà còn gây ra những hệ lụy nặng nề về sức khỏe, kinh tế và chất lượng giống nòi. Chính vì vậy, việc tổ chức các buổi truyền thông tư vấn tâm lý chuyên sâu tại các trường nội trú vùng cao không còn là hoạt động bổ sung, mà là một giải pháp giáo dục mang tính đột phá, nhằm bảo vệ tương lai của thế hệ trẻ dân tộc.
        Vấn đề tảo hôn và hôn nhân cận huyết ở vùng Tây Bắc mang tính đặc thù, gắn liền với các yếu tố văn hóa, phong tục và điều kiện sống khó khăn:
          Tảo hôn: Xuất phát từ quan niệm "con gái phải lấy chồng sớm để ổn định" hoặc áp lực gia đình, khiến nhiều học sinh, đặc biệt là nữ sinh, phải từ bỏ việc học giữa chừng khi tuổi đời còn rất trẻ.

Hôn nhân cận huyết: Do sinh sống tập trung theo cộng đồng, dòng họ nhỏ lẻ, dẫn đến việc kết hôn giữa những người có quan hệ huyết thống gần, gây ra nguy cơ cao về dị tật bẩm sinh, suy giảm sức khỏe và trí tuệ cho thế hệ mai sau.

        Buổi truyền thông được tổ chức trong môi trường trường nội trú - nơi học sinh tạm thời thoát ly khỏi sự ảnh hưởng trực tiếp của gia đình và cộng đồng - có ý nghĩa đặc biệt quan trọng. Đây là cơ hội vàng để trang bị cho các em "vũ khí tri thức" nhằm chủ động phá vỡ vòng luẩn quẩn của hủ tục.
       Buổi truyền thông tư vấn tâm lý cần được triển khai theo hướng tiếp cận nhẹ nhàng, tôn trọng nhưng kiên quyết, tập trung vào ba khía cạnh then chốt:
Giáo dục pháp luật và sức khỏe sinh sản:
          Về Pháp luật: Giúp học sinh nắm rõ các quy định của Luật hrôn nhân và gia đình, định nghĩa rõ ràng về độ tuổi kết hôn hợp pháp. Đây là cơ sở pháp lý vững chắc để các em tự bảo vệ mình và người thân.
          Về Sức khỏe và giống nòi: Phân tích một cách khoa học và dễ hiểu những hậu quả không thể đảo ngược của tảo hôn (suy kiệt sức khỏe mẹ và bé, mang thai tuổi vị thành niên) và của hôn nhân cận huyết (nguy cơ di truyền bệnh tật, suy giảm chất lượng dân số). Việc trình bày bằng hình ảnh và câu chuyện thực tế sẽ tạo nên sự cảnh tỉnh mạnh mẽ.

Xây dựng kỹ năng từ chối và lập kế hoạch tương lai:

Kỹ năng từ chối: Đây là kỹ năng sinh tồn về mặt xã hội. Buổi truyền thông phải rèn luyện cho các em khả năng đối thoại, thương lượng và từ chối trước áp lực từ gia đình và dòng họ. Giúp các em hiểu rằng, việc học tập và phát triển bản thân là con đường duy nhất dẫn đến cuộc sống tốt đẹp hơn.
Lập kế hoạch tương lai: Thay vì chỉ tập trung vào việc cấm đoán, truyền thông cần mở ra cho các em những chân trời mới. Các tấm gương thành công từ chính cộng đồng dân tộc thiểu số sẽ truyền cảm hứng, khuyến khích các em nhìn thấy giá trị của việc học tập, nghề nghiệp và hoãn lại việc kết hôn.

          Tham vấn tâm lý và Hỗ trợ đồng đẳng: Tham vấn cá nhân: Trường nội trú cần có đội ngũ tham vấn để lắng nghe và hỗ trợ những học sinh đang chịu áp lực kết hôn từ gia đình. Điều này đảm bảo sự hỗ trợ kín đáo, an toàn và kịp thời.
          Tạo nhóm đồng đẳng: Khuyến khích học sinh lớn tuổi hoặc đã được truyền thông tích cực chia sẻ, động viên, tạo thành mạng lưới hỗ trợ lẫn nhau trong cộng đồng học sinh, biến các em thành những "sứ giả" thay đổi ngay trong chính gia đình và bản làng của mình.
          Việc tổ chức các buổi truyền thông này khẳng định vai trò nhân văn của nhà trường, không chỉ là nơi giảng dạy mà còn là tổ ấm thứ hai, là thành trì bảo vệ quyền lợi của trẻ em vùng cao. Hoạt động này góp phần:Thúc đẩy bình đẳng giới:     Nhấn mạnh quyền được học tập, được lựa chọn của các nữ sinh, xóa bỏ định kiến về vai trò người phụ nữ chỉ gắn liền với việc nội trợ và sinh sản sớm.Bảo tồn và phát huy văn hóa: Giúp học sinh nhận ra rằng, bảo tồn văn hóa là giữ gìn những giá trị tốt đẹp, chứ không phải là duy trì những hủ tục lạc hậu gây hại. Việc kết hôn đúng luật, đúng độ tuổi chính là cách phát huy nòi giống một cách bền vững nhất.

Buổi truyền thông tư vấn tâm lý về phòng chống tảo hôn và hôn nhân cận huyết là một nhiệm vụ giáo dục vô cùng thiêng liêng và cấp bách tại các trường vùng cao. Nó không chỉ cung cấp kiến thức mà còn trao quyền cho học sinh dân tộc thiểu số, giúp các em có đủ bản lĩnh và sự hiểu biết để tự viết nên số phận của mình. Nhà trường và toàn xã hội cần tiếp tục đồng hành, coi đây là một chiến lược lâu dài nhằm xóa bỏ hủ tục, nâng cao chất lượng cuộc sống, và thực sự mở ra một tương lai tươi sáng, bền vững cho con em các dân tộc.

Tác giả: Trần Hải Liên

Nguồn tin: TRƯỜNG PTDTBT THCS SA LÔNG: